Otomotiv pazarında yılın ilk çeyrek sonuçlarının verdiği mesaj ne?

Ülkemizin Otomotiv Pazarında Yılın ilk Çeyreğinin Sonuçları Bize Ne Mesaj Veriyor?

Merhabalar,

Bu hafta sonu girmeden otomotiv pazarımızın ilk çeyrek yıl satış rakamları Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) tarafından açıklandı. Rakamlar 2020 yılının ilk çeyreğine oranla ciddi bir artışı gösteriyor.

Binek ve hafif ticari taşıt satışları bu yılın ilk üç ayında % 60 artarak 198,660 adete çıktı. Sadece geçen Mart ayı içinde ise 96,428 adet satış oldu. Bu geçen yılın Mart ayına göre % 92.8 artış demek. Ayrıca bu yılın  Mart ayı satışları, son 10 yılın Mart ortalamasına göre % 42.8 artış gösteriyor.

Satışların dağılımında hibrid otomobillerin satışlarının geçen yıla göre 4 kata yakın, elektrikli ve pilli otomobil satışlarının 3 kat, benzin motorlu taşıt satışlarının ise 2 kattan fazla arttığını görüyoruz. Net kaybeden ise dizel motorlu taşıtlar oldu ve pazar payı % 24’e geriledi.

Satışlardaki artış sürer mi?

Görüldüğü gibi ciddi bir canlanma söz konusu. Peki bu satış artışları yılın geneline yayılabilir mi? Yani sürdürülebilir olur mu? Bence yanıtlanması gerçekten çok zor bir soru bu. Bildiğiniz gibi özellikle döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalar, üretim ve tedarik zorlukları gelecek aylara yönelik öngörüleri sağlıklı yapmaya izin vermiyor. Bu faktörler otomotiv ürünlerine yeni bir zam algısını getirdi. Bu algı nedeniyle motorlu taşıt temini planlayan müşteriler hızla hareket ederek alımları kesinleştirdiler. Böylece rekor satışların olduğu bir Mart ayı yaşamış olduk.

Peki, sonraki aylarda ne olacak? Motorlu taşıt üreten fabrikalar tedarik sorunu nedeniyle bir bir üretime ara veriyorlar. Ülkemizde geçen ay Oyak Renault Fabrikası bir hafta durmuştu. Arkasından Tofaş fabrikalarının 5 Nisan Pazartesi gününe kadar durması gündeme geldi. Son olarak da Ford Otosan Fabrikası üretime bir hafta ara verdi. Açıklamalar, küresel tedarik kanallarında yaşanan kesintileri gösteriyor. Özellikle, başta yarı iletken çip tedariği olmak üzere benzer zorlukların devam ettiğini anlıyoruz. İşin olumsuz tarafı; bu zorlukların üstesinden ne zaman gelinecek? Tedarik kanalları ne zaman yeniden tam olarak açılacak? Bilmiyoruz.

Tek sorun çip tedariği değil!

Öte yandan, 30 Mart 2021 tarihi itibariyle kısa adı TAYSAD olan  Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği güncel bir araştırma sonucunu açıkladı. Araştırmaya göre tek problem çip tedariğinde değil. Bunun yanı sıra hammadde ve yarı mamul girdi fiyatları dayanılmaz ölçüde yükseliyor.

Araştırmaya katılan 160 TAYSAD üyesi firmanın verdiği bilgiler, sorunun temelinde yüksek girdi fiyatları olduğunu açıkça gösteriyor.

Tedarik firmalarının % 30’unun müşterileri yarı iletken çip yokluÄŸunun üretimi durdurduÄŸunu belirtiyor. Bunun yanı sıra çip ihtiyacı duyan üreticilerin % 59’unda tedarik kaynaklı gecikmeler oluyor. % 23’ü tedarik edemiyor ve % 18’i yüksek fiyatı dile getiriyor.

Özellikle sac, metal aksam, bakır, alüminyum ve PVC malzemelerde yüksek fiyatlar tedarikçilerin belini büküyor. ÖrneÄŸin tedarik firmalarının % 54’ü sac ve metal aksam tedariÄŸinde yükselen fiyatlardan etkileniyorlar. Bu tedarik firmalarının % 33’ü teslim süresindeki gecikmelerden yakınıyor. %13’ü ise tedarik edemiyor.

PVC malzeme tedariÄŸi yapan tedarik firmalarının % 50 si yüksek fiyattan ÅŸikayetçi. % 30’luk kesim teslim sürelerinde gecikme yaşıyor. % 20’lik kesim ise hiç tedarik edemiyor.

Öte yandan 10 yan sanayi tedarik firmasının 7’si konteyner bulamıyor. Konteyner bulamayanların temel sorunu yükselen fiyatlar. %21’lik kesim ise gemilerde yer bulamıyor.

Ana sanayi üretimlerinin ani olarak kesintiye uÄŸraması ise bir baÅŸka sorun. Firmaların % 81’inde üretim verimi olumsuz etkilenmiÅŸ durumda. Satış hacimlerinde bir sıkıntı olmasa da yükselen fiyatlar ve üretimdeki verimsizlikler en büyük ÅŸikâyet nedeni.

2020 yılına göre yan sanayi tedarik firmalarının % 48’inde satışlar arttı. % 52’sinde ise satışlar düştü.

Ä°ÅŸte durum bu… Bu açıdan baktığımızda gelecek aylar boyunca tedarik sıkıntısının devam etmesi ve artan fiyatlar hem motorlu taşıt teminini aksatacak, hem de daha pahalı fiyatlar kaçınılmaz olacak.

Sonuç olarak, bu yılın ilk üç ayında motorlu taşıt satışlarında gördüğümüz % 60’lık artışın sürdürülebilir olması zor. Yıl sonunda ne olur? diye sorarsanız, geçen yılın 773 bine çıkan satış rakamlarını yakalamak dahi baÅŸarı olacak derim.

Hepinize pandemiden uzak, sağlıklı günler diliyorum.

Ä°brahim Aybar